فقر و توسعه نیافتگی، خاطره

سلام

0 - سرآغاز

بدون هیچ مقدمه ای برویم سراغ پاسخ در خور توان به سوال یکی از دوستان نهایت گرامی و نکته سنج  که می فرماید:
همیشه یک سوال در ذهن من است که چرا فقیر ترین مردم و مظلوم ترین مردم دنیا مسلمانها هستند؟

با اجازه بگذارید اولا سوال رو تفکیک ، حلاجی و تحلیل کنیم، عرض کنم که سوال متشکل از دو سوال است، اول اینکه؛ چرا فقیرند، و دوم اینکه چرا مظلوم ترین هستند؟

در مورد مظلوم ترین بودن هم در فرصت دیگر، که بیشتر   تحلیل سیاسی و اجتماعی می طلبد، که جای خودش باید بحث شود. و البته می خواهم نظر شما رو هم در این زمینه بدانم. که چرا مظلومترین هستند؟

1- فقر

در مورد پاسخ به قسمت دوم سوال  و اینکه چرا فقیر هستند؛ اول از همه باید سوال کنیم مگر مسلمانان فقیرند؟ که بعد دنبال علت و چرایی آن بگردیم؟

 باید بگویم که؛ من فکر می کنم دوست عزیزمون باید بین دو واژه ی «فقیر» و «توسعه نیافته» فرق بگذارند.

با توجه به تعریف فقر؛ که اگر به معنی نداری و نداشتن ثروت در نظر بگیریم ، با مقایسه وضیعت ثروت بالقوه و بالفعل ، یا بررسی میزان تقسیم سرانه ی کشورهای مسلمان ، به این نتیجه می رسیم که از این جهت کمتر کشوری با داشتن بیش از پنجاه درصد مسلمان ، ذخایر معدنی و نفتی و ... نداشته باشند، که کفاف خیلی از مخارج زیرساختی و جاری آنها را نداشته باشد. و حتی در این زمینه بعضی کشورهای اسلامی مثل کشورهای نفت خیز خلیج، تقسیم سرانه کشورشون از خیلی از کشورهای اروپایی و غیر مسلمان بیشتر است. مثلا کویت با جمعیت اندکش و ثروت سرشار نفتی، تقسیم سرانه و درآمد سرانه اش خیلی بالاتر از خیلی کشورهای اروپایی هست.

چرا راه دوری برویم در مورد کشور خودمان، که اگر خبر مهم کشف معادن لیتیم و اورانیم که قیمت و ارزش تقریبی آن بیش از دو تریلیون دلار تخمین زده شده است، که آمریکایی ها و روسها دو تریلیون دلار و مقامات دولتی سه تریلیون دلار یا برعکس این مسئله، و تحلیلهای اقتصادی که بعد از آن به وجود آمد، کشورمان یکی از ثروتمندترین کشورهای جهان می شود، و اگر خبرش درست باشد که به نظر من درست هست، یکی از ثروتمندترین کشورهای جهان هستیم، این جدای از سایر معادن غنی دیگر.

( برای بررسی خبر کشف ذخایر لیتیم و ... کشورمان می توانید جستجوی اینترنتی کنید، و لیتم ماده بسیار حیاتی و مهم که به عنوان منبع ذخیر انرژی و مورد نیاز تکنولوژی روز دنیا از قبیل؛ باطری های موبایل و لبتاب و در صنعت الکترونیک به عنوان صنعت برتر و درآمد زای حال حاضر دنیا استفاده می شود. )

همین طور در مورد سایر کشورهای با اکثریت جمعیت مسلمان، ما کشور فقیر به معنی ندار که ذخایر معدنی و ثروت ملی نداشته باشند یا کم داشته باشند، نداریم.

2 – توسعه نیافتگی

اما اگر منظور سوال شما، توسعه نیافتگی مسلمانان و کشورهای اسلامی است، و اینکه سرمایه های انسانی فعال و مبتکر و فرهنگ عالی کار و تلاش و سازندگی ندارند، و هنوز توان استخراج و سرمایه گذاری بهینه برای کشور رو ندارند، و قدرت اقتصادی فنی و نیروی ماهر کار اقتصادی و سرمایه ضعیف انسانی و .... در دست ندارند، در این صورت سوال شما جواب دیگری پیدا می کند.

در این صورت پاسخ شما به بررسی دلایل توسعه نیافتگی و عدم پیشرفت مخصوصا پیشرفت اقتصادی بر می گردد، چون پیشرفت و توسعه یک معنی عامی هست ،که شامل پیشرفت فرهنگی و اجتماعی هم می شود، که البته متاسفانه شاخص های بررسی آن بر اساس مبانی غیر اسلامی چیده شده است، و اگر بر آن اساس شاخص های پیشرفت فرهنگی رو در نظر بگیریم، رتبه خوبی در جهان نخواهیم داشت. ( البته این بحث هم زیر موضوعات و تحلیلهای دیگری می طلبد.)

پس توسعه نیافتگی کشورهای اسلامی در فنون پیشرفت اقتصادی و علمی در قرنهای اخیر، مخصوصا پس از رنسانس غربی و اروپایی، سابقه ی تاریخی دارد، و قبل از رنسانس رو هم که می دانید که کشورها و تمدنهای اسلامی پرچم دار علم و پیشرفت های همه جانبه بوده است، و در خلال رنسانس و بعد از آن؛ علم و پیشرفت های علمی از سرزمین های اسلامی به اروپا و غرب منتقل شده است، و اصلا یکی از دلایل رنسانس علمی غرب، ارتباط با مسلمانان در جنگ های صلیبی و رونق ترجمه متون علمی اسلامی و الگو برداری پیشرفته از وضعیت زندگی مسلمانان و امپراطوری های اسلایم بود، اینکه طب ابن سینای مان پایه و اساس طب غرب قرار گرفته نشان از سابقه و قدمت و پیشرفت علمی مسلمانان در دوران قبل از رنسانس دارد.

عمده دلایل عقب ماندگی و عدم پیشرفت های اقتصادی و به تعبیر و شاخص های غربی در بخش اجتماعی و فرهنگی، ( از جمله در عدم نهادینه شدن فرهنگ اصیل کارو تلاش و علم آموزی و ...) در کشورهای اسلامی، در بررسی تغییر و تحولات بعد از رنسانس و استیلای استعماری و خودخواهانه و برتری طلبی و منفعت طلبی های غربی ها در کشورهای اسلامی و بی کفایتی داخلی سران حکومت و عمل نکردن به قوانین و آموز های پیشرفت ساز اسلام می تونیم در نظر بگیریم.

شما نگاه بفرمایید؛ وقتی مارتین لوتر کینگ ، پایه گذار مکتب پروتستانیسم در اوایل رنسانس علمی و اقتصادی اروپا و غرب، مهمترین آموزه ی مکتبش رو عبادت دانستن کار و تلاش می داند ، که به تعبیر برخی از غرب شناسان یک آموزه ی اصیل  اسلامی است، و   ایشون رو و مذهب جدیدش رو بسیار نزدیک به اسلام می داند، و برخی از خوش ذوقان اجتماعی مکتب ایشون رو که باعث تحولات شگرفت علمی و اقتصادی در اروپا و غرب شد، رو مثل مکتب شیعی در میان مسلمانان می داند، این مکتب در جامعه رو به تغییر اروپا ، پا می گیرد و نهادینه می شود، و ساختارهای همسو برای تحقق آن ساخته می شود، و مردم  و زمامداران هم اقبال می کنند ، اروپا و غرب بعد از آن رو پیشرفت های اقتصادی و صنعتی می گذارد ، و رفاه و توسعه نسبی پدید می آید.  

اما همین آموزه ها و آموزه های حیاتی دیگر از قبیل سفارش اکید به علم آموزی و نظم و امانت داری و سرمایه اجتماعی و اصلا تفکر پیشرفت ، که به فرمایش حضرت علی علیه السلام؛ اگر کسی امروزش از دیروزش تغییر نکرده باشد، این فرد زیان کرده است، و تاکید بر پیشرفت و تعالی دارد، ولی متاسفانه عمل نمی شود، نتیجه اش عقب ماندگی و عدم پیشرفت علمی می شود، و نیروی انسانی نخبه و اینترپرینر و فعال و مبتکر به وجود نمی آید، که به فعالیت های سازندگی و ... بپردازد، و روی دریای ثروت و لیتیم و اورانیم خوابیده ایم، ولی دست گدایی پیش کشورهای کفر استعمارگر دراز می کنیم، و اگر هندوها برایمان سد بسازد، خوشحال می شویم و قدردانش هستیم.!!

یک بحثی داریم به نام فرهنگ سازی و نهادینه کردن آموزه های پیشرفت، که دغدغه ی این روزهای من است، که دارم روش کار می کنم،  می خواهم با توجه به سابقه و تجربه ی جهانی و غربی و در نهایت از دیدگاه اسلامی می خواهیم ببینیم که چیکار کنیم که مثلا آموزه ی عبادت بودن کار و آموزه هایی که برای پیشرفت همه جانبه ی یک کشور لازم هست، در جامعه نهادینه و فرهنگ سازی شود، و اجرا شود.

فک کنیم بحث کمی طولانی شد.  

امیدوارم که یک کم توانسته باشم در پاسخ شما تلاش کرده باشم .

پیشرفته و متعالی باشید. یا حق و یاعلی.

3-  خاطره نمایشگاه و تفکر انحرافی

در مورد این یاحق و یا علی گفتنم هم ، یک خاطره دارم، در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران سالها قبل با یک عالم اهل تسنن( کمی با تفکر وهابی ) صحبت و مراوده داشتیم، موقع بلند شدن و یا بلند کردن یک بار سنگین و .... ما شیعیان عادت داریم که بگوییم ؛ «یاعلی». ایشون از باب نصیحت گفت یاعلی دیگه چیه؟ چرا نمی گویید؛ «یا خدا»

ایشون شاید نمی دونند و نمی دونستند که از مولا علی علیه السلام کمک گرفتن هم به اذن و کمک الهی هست، و اراده استقلالی کمک از مولایمانمان نداریم، و به طور کلی ائمه علیهم السلام هم وسیله های کمک و شفاعت و مدد رسانی به بندگان خداوند هستند.  

این بحث هم قصه مفصل دارد.

پس یا حق و یا علی........

محب اهلبیت نجات باشیم و باشید.